बाजुरा – बाजुराको हिमाली गाउँपालिका–१ स्थित बिच्छ्याँ खोलामा बुधबार साँझ एक्कासी आएको भीषण बाढीले स्थानीय बासिन्दामा त्रास फैलाएको छ । साँझदेखि नै लगातार लेदो सहितको बाढी आइरहेको भए पनि अहिलेसम्म यसको क्षतिको यकिन विवरण बाहिर आएको छैन ।

सामाजिक सञ्जालमा सार्वजनिक भएका भिडियो र तस्वीरहरूमा खोलाको तेज बहावसँगै केही घर र खेतबारी बगिरहेको स्पष्ट देखिन्छ । प्रारम्भिक जानकारी अनुसार, बाढीले बिच्छ्याँको वडा कार्यालय, विछ्या माध्यमिक विद्यालयको भवन, र आसपासका केही निजी घरहरूमा क्षति पुर्याएको छ । साथै, खोला किनारका बारी र बगैँचासमेत बगाएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी (प्रजिअ) मेघनाथ पाध्याले जानकारी दिए ।

तर, यो क्षतिको विस्तृत विवरण संकलन गर्न निकै कठिनाइ भइरहेको छ । कारण, बिच्छ्याँ गाउँ पछिल्लो ६ महिनादेखि पूर्ण रूपमा सञ्चार सेवाबाट वञ्चित छ । नेपाल टेलिकमको कोटमा रहेको मोबाइल टावर बिग्रिएपछि मर्मत नभएकाले गाउँमा फोन, इन्टरनेट जस्ता कुनै पनि सेवा उपलब्ध छैन ।

सञ्चारविहीनताका कारण बाढीपछिको वास्तविक अवस्था बुझ्न ढिलाइ भएको प्रजिअ पाध्याले बताए । उनका अनुसार प्रहरीको टोली घटना स्थलतर्फ पठाइसकिएको छ तर सम्पर्क नहुँदा तत्काल प्रत्यक्ष विवरण पाउन सकिने अवस्था छैन । उनले भने, “सञ्चार नहुँदा सूचना आदान–प्रदानमा गम्भीर समस्या छ । सम्भवतः दुई–तीन दिनपछि मात्र विस्तृत विवरण आउन सक्छ ।”

हालसम्म प्राप्त प्रारम्भिक सूचना अनुसार, मानवीय क्षति भने नभएको जनाइएको छ । तर, भौतिक क्षति भने ठूलो मात्रामा भएको अनुमान गरिएको छ ।

यो घटनाले पुनः एकपटक देखाएको छ कि दुर्गम र उच्च जोखिमयुक्त क्षेत्रमा सञ्चार पूर्वाधारको अभाव विपद्को समयमा कति ठूलो चुनौती बन्न सक्छ । सूचना प्रवाह रोकिँदा न त स्थानीयको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सजिलो हुन्छ, न नै उद्धार तथा राहत कार्य छिटो सञ्चालन गर्न सकिन्छ ।

स्थानीय बासिन्दाले विगत छ महिनादेखि पटक–पटक सम्बन्धित निकायसँग टावर मर्मतका लागि माग गरे पनि कुनै सुनुवाइ नभएको गुनासो गरेका छन् । उनीहरू भन्छन्, “विपद् आएको बेला मात्र सरकारको आँखा खोलिन्छ, तर संकट टारिसकेपछि समस्या यथावत् रहन्छ।”

विशेषज्ञहरूका अनुसार, भूकम्प, पहिरो, बाढी जस्ता प्राकृतिक प्रकोपको उच्च जोखिम भएका क्षेत्रमा सञ्चार सेवा द्रुत पुनःस्थापना गर्न राज्यको दीर्घकालीन योजना र आपतकालीन पूर्वाधार आवश्यक पर्छ।

बिच्छ्याँ खोलाको यो बाढीले भौतिक सम्पत्तिमा भएको क्षतिसँगै, राज्यका कमजोर पूर्वाधार र तयारीको कमी पनि उजागर गरेको छ । अब सम्बन्धित निकायको पहिलो प्राथमिकता भनेको प्रभावित क्षेत्रमा उद्धार तथा राहत कार्य सञ्चालन गर्नु र तत्काल सञ्चार सेवा पुनःस्थापित गर्नु हो ।